De documentaire White Cube gaat over plantagearbeiders die hun eigen kunst gingen maken. Het succes van die kunst bracht ze in de gelegenheid een eigen museum te bouwen. Wat wij van White Cube vinden, lees je in onze recensie.

Het verhaal

Kunstmusea en plantages, ze hebben meer verband met elkaar dan je denkt. Veel musea zijn namelijk gebouwd met winst die is onttrokken aan plantages. Als tegenactie is Renzo Martens begonnen om de waardeketen van kunst te herstructureren. Een groep plantagearbeiders hebben eigen kunst gemaakt, die vervolgens door The New York Times tot beste kunst van het jaar werd uitgeroepen. Met het geld dat daarmee werd verdiend, kochten ze hun eigen land terug, dat sinds 1911 in eigendom was van Unilever. Een door henzelf gebouwd museum moet vervolgens de eigen gemaakte kunst beschermen.

Ons eindoordeel?

Wat een welkome documentaire is White Cube, die kunst een keer van de andere kant benadert. In plaats van uit te gaan wat kunst oplevert voor anderen, gaat Renzo Martens ervan uit dat de makers er ook van moeten profiteren. Dat is in het geval van de plantagearbeiders, die echt wel onderdrukt worden, niet het geval geweest. Want wat zij allemaal moeten doen voor een hongerloon is niet normaal. Helemaal niet als ook nog eens blijkt dat land van hen in beslag is genomen. Weerlozen waren het, totdat Renzo in beeld kwam.

Los van bovenstaande, is ook deze documentaire kijken weer ongemakkelijk, net als bij Stop Filming Us, wat zich ook in Congo afspeelt. Los van de goede bedoelingen uiteraard, want die zijn overduidelijk. Het zijn namelijk weer witte mensen die de documentaire maken en deze aan waarschijnlijk voornamelijk witte mensen tonen. Daar wordt geld aan verdiend, zoals Renzo zelf ook al aangeeft. Zijn eerder documentaire Enjoy Poverty uit 2009 is daar het bewijs van. Het voordeel van deze documentaire, wat in feite ook een kunstproject is, heeft de plantagearbeiders echter wel wat opgebracht. Een eigen museum met eigen kunst. De weg daar naartoe is vastgelegd op beeld, waarbij ook de bijbehorende emoties zijn vastgelegd. Of het nu grappige momenten of emotionele momenten zijn.

En het einde willen we er graag uitlichten, want daar werden we blij van. We zien dat het museum er staat, maar we gaan niet naar binnen. We zien niet welke kunst tentoon is gesteld. Dat vinden wij een goede keuze, vooral gezien de boodschap van deze documentaire. Als we dat zouden zien, zouden we er namelijk niet meer naartoe hoeven. Nu word je misschien wel geprikkeld om in Congo naar het betreffende museum te gaan. Het blijft exclusief op deze manier en van de rechtmatige eigenaren, de plantagearbeiders.

White Cube benadert kunst een keer van de andere kant. Kunst is voor iedereen, maar dan moet iedereen er ook van mee kunnen profiteren, helemaal als het op de makers aankomt. In het geval van de plantagearbeiders biedt hen dit mogelijkheden op een betere toekomst. Toch blijft het ook ongemakkelijk, want wie profiteert hier nu meer van?

White Cube is vanaf 26-11 te zien in de bioscoop.

Regie: Renzo Martens
Cast: –
Speelduur: 77 minuten