Muze?
Wat is dat ook alweer, een muze? Kort door de bocht gezegd is een muze een inspiratiebron voor kunstenaars. In de mythologie van het oude Griekenland waren er negen muzen die ieder een kunstvorm vertegenwoordigden. Zo konden dichters, muzikanten en andere kunstenaars “hun” muze aanroepen om inspiratie te krijgen.
Tegenwoordig wordt de term muze nog steeds gebuikt in deze betekenis. In de filmwereld wordt de term ook wel gebezigd. Als een regisseur regelmatig met een dezelfde acteur of actrice werkt dan wordt deze ook wel als ‘zijn’ muze aangeduid.
(Werk)relatie
Waarom kiezen zij voor elkaar? Daar kunnen verschillende redenen voor zijn. Het kan zijn dat de acteur de regisseur daadwerkelijk inspireert. Of dat ze, door hun chemie, het beste in elkaar naar boven halen en omdat de samenwerking leidt tot succes ligt het voor de hand om wederom voor elkaar te kiezen.
Volgens mij speelt vertrouwen ook een grote rol. Als je elkaar aanvoelt – en van elkaar weet waar de grenzen liggen – dan is die strijd al gestreden en kun je je focussen op de film. Maar ja, een match tussen script en acteur is natuurlijk ook erg belangrijk.
De regisseur en zijn muze
Sommige regisseurs hebben een sterke voorkeur voor een aantal acteurs/actrices die in veel van hun films terugkeren. Zeg maar een inwisselbare muze… ach niets menselijks is ze vreemd. Opgestaan plaats vergaan. Pedro Almodóvar is zo’n regisseur. Werkte onder andere veel met Carmen Maura en Penélope Cruz.
Martin Scorsese is ook een poosje trouw aan zijn muze en wisselt deze dan in voor een nieuwe. Ik noem Harvey Keitel, Robert De Niro en de laatste in dit rijtje: Leonardo di Caprio. Niet de minste namen en de succesvolle films die het heeft opgeleverd spreken voor zich. Ik noem er een paar: Raging Bull, Taxi Driver, The Departed, The wolf of Wall Street.
Meerdere tegelijk
Niet twee muzes na elkaar, maar naast elkaar komt ook voor. Quentin Tarantino is een regisseur die met een heel team van vaste acteurs werkt. Samuel L. Jackson & Zoë Bell zitten niet vaak op zijn reservebank, maar spelen bijna in iedere film van hem mee.
Meer in lijn met mijn smaak zijn de films van Wes Anderson en de gebroeders Coen. Anderson hangt hetzelfde “kom bij de familie” principe aan als Tarantino. Acteurs Bill Murray en Owen Wilson zijn zijn usual suspects. Wes Anderson kan, ondanks zijn usual suspects, mij toch altijd verrassen met de acteurs die hij –eenmalig – toevoegt aan zijn cast.
Trouw
Joel en Ethan Coen…. Zij zijn trouw aan een hele schare acteurs/actrices, maar ook aan het team achter de schermen. Ik noem Frances McDormand, John Goodman en Steve Buscemi omdat zij in zes Coen films te zien zijn, maar de lijst met namen is een stuk langer.
De films van de gebroeders Coen zijn niet in hokjes te stoppen en daar hou ik van. De humor vind ik geweldig en de films roepen gewoon iets fijns bij mij op. Bij de film Inside Llewyn Davies bijvoorbeeld. Dat was gewoonweg een traktatie voor oog en oor. Ik was de volle 104 minuten intens gelukkig en dat met een nummer als ‘Hang me oh hang me’.
Lange lijst
De lijst met voorbeelden van dit soort samenwerkingen is aanzienlijk. Sommige interessante samenwerkingen komen in de loop der tijd apart voorbij omdat ik daarbij veel meer over te vertellen heb. Alvast een tipje van de sluier… Anders Thomas Jensen met Mads Mikkelsen en mijn helden Steve McQueen en Michael Fassbender.
Geschreven door de vrouwelijke protagonist
Bij Tarantino mag Uma Thurman niet ontbreken, hij heeft wel eens gezegd dat ze een grote inspiratie voor hem is bij het schrijven. Leuke lijst!