Enkele weken geleden was ik uitgenodigd om een afstudeerproject te bekijken op het AKV|St.Joost in Breda.

Het project betrof een ongeveer 20 minuten durende documentaire, gemaakt door Melissa Domacassée. Over documentaires hebben we tot op heden nog niets geschreven. Ik zie eerlijk gezegd ook niet veel documentaires, dus echt veel vergelijkingsmateriaal heb ik niet.

Michael Moore

Natuurlijk kennen de meeste mensen de documentaires van de Amerikaan Michael Moore: Bowling for Columbine en Fahrenheit 9/11. Onder andere de wapenindustrie, maar ook het zorgstelsel komen aan bod. Nu gaat het te ver om het project van Melissa met Michael Moore te vergelijken, maar raakvlakken zijn er zeker.

Aruba

Documentaires leggen namelijk vaak problemen bloot, zo ook de documentaire van Melissa. Melissa is van Arubaanse afkomst en geboren in het Nederlandse Heemstede. In 1991 is vervolgens samen met haar ouders naar Aruba verhuisd. Op latere leeftijd is ze echter weer in haar eentje naar Nederland verhuisd. Waarom? Dat leg ik je uit…

Stilstand

Als ik Melissa moet geloven – en dat doe ik – heeft Aruba last van stilstand, jarenlange stilstand. Dat Aruba niet alleen maar het warme, mooie en relaxte vakantie-eiland is zoals de meeste mensen dat kennen, wordt tot in details uitgelegd. Geen beelden van vrolijke toeristen, mooie blauwe stranden en de prachtige flora en fauna. Nee beelden van hoe het eiland echt in elkaar zit.

Eenzaamheid, verveling, wind, elke dag dezelfde routine en verhalen, armoede en nog meer wind is wat Aruba ook is. De bewoners staan stil in hun ontwikkeling, gaan vreemd omdat er niets te doen is en dagen elkaar niet uit om er iets meer van te maken. En die ow zo verstikkende warmte. Die warmte wendt nooit, ook al heb je er jaren gewoond, aldus Melissa.

Kippenvel

Op die manier had ik nog nooit naar Aruba gekeken. De documentaire kwam dan ook echt binnen. Soms kijk je films en dan heb aan het einde eigenlijk niets te zeggen. Films als The selfish giant, La jaula de oro en 12 years a slave waren van die films dit jaar.

Dat een documentaire dat ook bij mij kon doen, had ik eerlijk gezegd niet verwacht. Een donkere en confronterende documentaire, daar waar ik misschien wel iets vrolijks had verwacht. Ik kreeg er spontaan kippenvel van.

Blauw

En waarom heet de documentaire eigenlijk BLAUW? Heel simpel. De zee staat voor Melissa symbool voor de altijd aanwezige grens tussen het eiland en de wereld. Ook zijn alle beelden zo geschoten dat de meeste kleuren tot een minimum zijn teruggebracht, op de blauwe kleur na. Het prachtige blauw van de azuurblauwe zee.

En niet alleen het verhaal greep me aan. Ook de manier van filmen viel mij op. De film is – heb ik mij laten vertellen – met een monopod geschoten, alsof het een alledaagse bezigheid is. Maar doe het maar eens na. Hierdoor kreeg de documentaire meer lading en werden de beelden sterker.

Maar er viel meer op. Een heel licht mistig laagje dat over de film lag, waardoor het verhaal een extra lading kreeg. Maar ook de vaak poëtisch gesproken verhalen over het eiland met haar mooie stem en het geluid. Van de zee die tegen de branding slaat tot de wind die door de bomen waait.

Aftiteling

En als laatste de aftiteling. De aftiteling? Ja, de aftiteling. De aftiteling is in mijn ogen net zo belangrijk als een film of documentaire zelf. Een aftiteling is namelijk het laatste wat mensen zien. Ook niet onbelangrijk, je bedankt de mensen waar je mee samen hebt gewerkt en zet ze op deze manier in het zonnetje.

De aftiteling van deze documentaire was (hoe kan het ook anders) blauw met witte letters. Heel simpel maar toch heel krachtig. Met een Arubaans lied – gezongen door Melissa zelf – over de aftiteling heen.

Hulde voor deze prachtdocumentaire die zeker het kijken waard is…

c