Als planoloog heb ik veel (heel veel eigenlijk) met ruimtelijke ordening te maken. Ik werk bij een adviesbureau waar bij de afdelingen stedenbouw en architectuur prachtige ‘werelden’ ontworpen worden. Ik bedacht mij dat ik eigenlijk nooit met een professionele blik naar films kijk. In welke films spelen ruimtelijk ordening, stedenbouw en/of architectuur bijvoorbeeld een grote rol? Ik ga een poging wagen.
Inception
De eerste film die in mij opkomt is Inception. Een film over dromen, in dromen, in dromen. Kun je het nog volgen? Maar goed, in de film komen ook ‘architecten’ voor die werelden creëren. Deze architecten bouwen steden in die dromen. Alles wat zij bedenken komt tot leven in de dromen. Leuk bedacht en er komen mooie voorbeelden uit. Zo laat Elliot Page zelfs een hele stad dubbelklappen, waarin je ook ondersteboven kunt lopen.
Medianeras
Mijn tweede voorbeeld is een echte filmhuisfilm: Medianeras. Een Argentijnse film over twee eenlingen die voorbestemd zijn voor elkaar, die recht tegenover elkaar wonen, maar elkaar nooit ontmoeten. Ze komen op dezelfde plekken, maar merken elkaar nooit op.
Zij (Mariana) is ontwerpster van etages. Daarnaast speelt de openbare ruimte ook een grote rol in de film. Buenos Aires is de stad waar het zich afspeelt, en dat is niet de kleinste stad. Toch komen Mariana en Martin op dezelfde plekken, maar ze missen elkaar altijd op een fractie. Is het toeval of is hun liefde toch niet voorbestemd? Zo gooit hij een stoel op straat en blijkt zij die stoel wel een tweede leven te willen geven. Dat is slechts één van de voorbeelden waaruit blijkt dat ze meer met elkaar gemeen hebben dan gedacht.
The Truman show
Deze film kan echt niet ontbreken: The Truman show. Jim Carrey kennen we van de humoristische rollen waarbij hij vaak overdreven acteert. In deze film eigenlijk niet anders, maar wel passend. Truman blijkt namelijk één van de bekendste mensen op de televisie te zijn, zonder dat hij daar zelf iets van af weet.
Hij woont in een heeeeeeeeeeeeeeeeeeeeeele grote studio die speciaal voor hem ontwerpen is. Over de positie van elk huis is nagedacht, de zon bestaat gewoon uit heel veel lampen en op elke hoekje van de straat hangen camera’s. Alles draait om Truman, en die wereld is dan ook zo ingericht. Om te voorkomen dat Truman ergens anders naar toegaat dan zijn eigen stad, hebben ze om zijn wereld water aangelegd. Heel veel water. En laat hij daar nu net bang voor zijn door een ervaring uit zijn jeugd. Als hij er achter komt dat zijn wereld niet echt is, besluit hij zijn leven om te gooien. Op naar vrijheid en op naar zijn ware liefde.
Dogville
De laatste film die niet kan ontbreken, is Dogville. In deze film van Lars von Trier (die gekke Deen) speelt de gehele film zich af in een soort sporthal. Op de grond zijn lijnen getekend en is met teksten aangegeven welke ruimtes er zich bevinden. Dus geen standaard filmset met huizen en cafés, maar krijtlijnen met daarin geschreven wat is het.
Von Trier wilde op deze manier duidelijk maken dat je je niet teveel moet laten afleiden door de ‘artistieke aspecten’. Je bent als kijker dan ook echt gefocust op de acteerprestaties (van onder andere Nicole Kidman) en het verhaal.
Koppen jullie nog wat andere voorbeelden binnen?
Geschreven door de mannelijke protagonist
Mooi overzicht en een aantal goede voorbeelden, Medianeras heb ik nog niet gezien en het is ook veel te lang geleden dat ik The Truman Show voor het laatst bekeek, die wil ik weer eens herzien. Andere film die me te binnen schiet is Dark City, waarbij de stad elke nacht zichzelf verandert en natuurlijk de documentaire Urbanized die echt over het ontwerpen van steden gaat en welke strategieën daar achter zitten (sowieso zijn de andere twee in de reeks, Helvetica en Objectified, ook interessant)
Dank voor je tips Nostra. Beide ken ik niet. Ik ga ze opzoeken.
De eerste titel die me te binnen schiet is Synecdoche, New York (2008). In die film neemt toneelregisseur Philip Seymour Hoffman zijn eigen leven als onderwerp van een nieuw toneelstuk en bouwt hij een decor dat een levensgrote kopie is van de wereld waar hij in leeft. Omdat het toneelstuk over iemand gaat die een levensgrote kopie van zijn eigen wereld maakt, ontstaat er een duizelingwekkend Droste-effect van werelden binnen werelden.
Klinkt interessant en het kijken waard. Dank voor de tip.
Dat is inderdaad een interessante film, zeker de moeite waard.
Leuk artikel! Het is duidelijk dat ik geen planoloog ben, want ik kan geen voorbeeld bedenken. :S