“The Troubles”

“The Troubles”, zo noemde de Britse autoriteiten de strijd in Noord-Ierland tussen loyalisten en Republikeinen (IRA). Duizenden mensen, veelal burgers, lieten het leven in deze strijd. Door de vele bomaanslagen, executies en gevechten hebben deze troubles vele labels gekregen: van terrorisme tot burgeroorlog.

Niet verwonderlijk dat er over deze strijd vele films zijn gemaakt, alle ingrediënten zijn immers aanwezig voor een politieke, – actie of dramafilm. Uiteenlopend van sympathiserend voor de IRA, tot het andere uiterste van het spectrum en van blockbuster tot onafhankelijke film.

Onrecht

Ik heb er vele gezien, maar sommige zijn mij zo bijgebleven dat ik ze graag met jullie wil delen. De gemeenschappelijke factor bij de volgende twee films is onrecht: iets waar ik heel slecht tegen kan. En uitvergroot op het witte doek lijkt dat nog met een factor x te versterken.

Allereerst natuurlijk  het waargebeurde In the name of the father uit 1993. De film speelt zich af in Belfast en Londen, jaren ’70. Het komt er op neer dat Gerry Conlon – een geweldige rol van Daniel Day-Lewis – op het verkeerde moment op de verkeerde plaats is. Hij wordt gedwongen schuld te bekennen voor een bomaanslag en wordt veroordeeld tot levenslang. Ook zijn vader wordt gevangen genomen. Samen met een gedreven advocate (Emma Thompson) gaat Gerry de juridische strijd aan om hun onschuld te bewijzen en naam te zuiveren. De (onterechte) gevangenschap heeft uiteindelijk 15 jaar geduurd. De film beschrijft één van de meest beschamende en juridische dwalingen van het verenigd koninkrijk.

De dag dat de onschuld stierf

Een ander waargebeurd verhaal is te zien in de film Bloody Sunday. Zondag 30 januari 1972 was er een schietpartij in Derry, Noord-Ierland. Deze dag is nu bekend als Bloody Sunday en heeft geleid tot de bloederige strijd die de Britse autoriteiten  “the troubles” noemen. Veertien ongewapende mannen werden in koele bloede doodgeschoten door Britse soldaten. Alleen maar omdat zij meeliepen in een (verboden) geweldloze demonstratie voor gelijke rechten tussen katholieken en protestanten. Ivan Cooper (James Nesbitt) organiseerde deze demonstratie juist om het geweld tussen beide partijen te slechten.

Het is een rauwe film die je met je volle aandacht moet kijken. Het verhaal blijft nog dagen in je hoofd ronddwalen. Vooral het ongeloof over het feit dat er in deze zaak nooit een veroordeling is uitgesproken. Het knappe aan deze film is dat hij onpartijdig is. Ik – als kijker – voelde voornamelijk sympathie voor de Ieren, maar doordat de film in je hoofd blijft hangen ga je op een gegeven moment ook wel de verwarring/angst onder de Britse militairen snappen. Hiermee wil ik hun handelen absoluut niet goed praten, maar het maakt duidelijk dat er altijd twee kanten aan een verhaal zitten.

Geschiedenisles

Het tribunaal – dat voor deze zaak ingesteld werd – achtte de militairen toen  “niet schuldig” aan de dood van de veertien burgers. Zoals ik al zei, er werd nooit een veroordeling uitgesproken. Het enige dat werd gesteld was dat het gedrag van de militairen “roekeloos” was geweest. Omdat er geen strafrechtelijke gevolgen waren, bleef deze zaak altijd opspelen, waardoor men besloot (26 jaar later) alsnog een grondig onderzoek in te stellen. Uit de conclusies bleek dat de dood van de veertien betogers onrechtvaardig en onverdedigbaar was en er kwam een excuus van de Britse regering.

Deze films zijn dus geen licht verteerbare kost, maar als je ze nog niet gezien hebt kan ik alleen maar zeggen dat deze films meer dan de moeite waard zijn om te gaan kijken. Je ziet goede films en krijgt tegelijkertijd geschiedenisles. Ik zeg een win-win situatie.

geschreven door de vrouwelijke Protagonist